نشانه‌شناسی معماری بومی منطقه سیستان

author

  • محمد علی سرگزی عضو هیات علمی، مربی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه سیستان و بلوچستان
Abstract:

   منطقه‌ی سیستان دارای آب و هوایی از نوع خشک و بیابانی، به لحاظ تاریخی و فرهنگی منطقه‌ی سیستان با داشتن تمدنی بالغ بر 5000 سال جزء تمدن‌های کهن ایران محسوب می‌شود. شکل خاص سکونت و معماری این منطقه نتیجه‌ی موقعیت جغرافیایی، شرایط اقلیمی و سابقه‌ی تاریخی این منطقه از کشور می‌باشد.   نتایج مطالعات میدانی نگارنده در منطقه‌ی سیستان که با هدف «نشانه‌شناسی معماری بومی منطقه سیستان» طی سال‌های 1390 تا 1391 خورشیدی صورت گرفته، ثابت می‌نماید که معماری منطقه سیستان ضمن آنکه وجوه مشترکی با معماری سایر نقاط ایران دارد، واجد نشانه‌ها و خصوصیات منحصر به فردی است که زاییده‌ی اقلیم، فرهنگ و سابقه‌ی تاریخی آن است. بادگیر خاص سیستان (کُلَک)، خارخانه‌ها و آسیاب‌های بادی سیستان که از نکات برجسته‌ی معماری منطقه در ارتباط با باد و مبیّن نوعی معماری پایدار است، نمونه‌هایی از این نشانه‌ها می‌باشد. آیا نشانه‌شناسی و مباحث مربوط به تفسیر در تحلیل معماری بومی کاربرد دارد؟ چه وجوهی از معماری بومی در این پژوهش قابلیت تحلیل دارد؟      این مقاله ضمن تبیین مفاهیم پایه، تشریح فواید و ضرورت‌های نشانه‌شناسی از دیدگاه اندیشمندان، سابقه‌ی موضوع و تشریح کاربرد نشانه‌شناسی در تفسیر معماری، به روشی تحلیلی و اسنادی در صدد جستجو و تحلیل معماری بومی سیستان از منظر نشانه‌شناسی می‌باشد.   روش تحقیق در این پژوهش تحلیلی و اسنادی بر پایه‌ی مطالعات میدانی است که با بهره‌گیری از منابع موجود و پس از بیان پیشینه‌ای از دیدگاه‌های متقدمین نشانه‌شناسی پیرامون نشانه، زمینه‌های مشترک بین معماری و نشانه‌شناسی مشخص گردیده و پس از بررسی و تحلیل معماری بومی سیستان، وجوه این معماری از منظر نشانه‌شناسی مورد دسته‌بندی قرار گرفته است. این نشانه‌ها در صورت معاصرسازی، می‌تواند معماریی خلق نماید که نشانه‌هایی از گذشته این بوم را هم در خود داشته باشد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

بررسی شیوه‌های آموزش و ترویج دانش بومی معماری روستایی (نمونه موردی: استان سیستان و بلوچستان)

از وظایف اساسی تعریف شده در فلسفه و اهداف سیستم ترویج و آموزش کشاورزی ایران کمک به بهبود معاش روستائیان و حفظ فرهنگ بومی در مناطق روستایی کشور می‌باشد. دستیابی به این امر برپایۀ سه زیربنای اساسی مکتب آموزشی ترویج یعنی ایجاد و گسترش آموزش مداوم و مورد نیاز مردم، کمک به ایجاد و گسترش حس همیاری در روستائیان و گسترش روحیه خود اتکایی در آن-ها می‌باشد. در بینش غالب توسعه تا دهه 1960 و اوایل دهه 1970 ...

full text

مطالعه تطبیقی مفهوم فضا در معماری بومی و معماری مدرن

در این مقاله که به بررسی و تحلیل مفهوم فضا در معماری بومی و مدرن پرداخته شده است، ابتدا مفهوم فضا به صورت کلی و فارغ از جهت‌گیری سبکی و گرایشی به اختصار تبیین گردیده است. پس از آن به ارائه‌ی تعاریفی از هر کدام از انواع معماری‌های مذکور با استناد به گفته‌ی محققان و اندیشمندان حوزه‌های هنر و معماری پرداخته شده است. سپس با هدف تبیین تفاوت مفهوم فضایی که تخصص‌گرایان معماری در دوران مدرن، در نظر دا...

full text

رویکردها به معماری بومی در نظریه پردازی مدرن معماری

نگاه تحلیلی به معماری بومی محصول یک روند تکاملی تاریخی نیست، بلکه نشان از نیازی دارد که برخلاف طبیعت خود معماری بومی که فاقد ادعای تئوریک است، در درجه اول در حوزة ذهنی و نظری شکل گرفته است . این نیاز تئوریک، که پس از دوران رنسانس خود را آشکار می کند، وجوه مختلفی دارد که انطباق آن با برخی ویژگی ها در معماری بومی، نظریه پردازان و سپس معماران را به سوی این   نوع از معماری جلب می کند    ...

full text

آس‌باد الگویی از معماری بومی در استفاده از انرژی باد در منطقه خواف

ایرانیان از دیرباز انواع آسیا را بر اساس شرایط اقلیمی که در آن می‌زیستند برای آرد کردن گندم و تهیه نان، که یکی از مهم‌ترین غذاهای روزانه‌شان به‌شمار می‌آمد، احداث می‌کردند. آسیاهای بادی را در نقاط مختلف ایران نمی‌توان دید، زیرا که چرخش این آسیاها مستلزم وجود بادهای قوی و مداوم و طولانی است بنابراین باد عامل اصلی چرخش آسبادهاست. از این رو مراکز اصلی ایجاد آسبادها، مناطق بادخیزند. این مطالعه به ب...

full text

روند تحولات نفار در معماری بومی مازندران

در منطقه شمال ایران با توجه به فرهنگ و شرایط خاص آب و هوایی این ناحیه که تا حدی با سایر نواحی ایران تفاوت دارد، در طول زمان، معماری‌ خاصی شکل گرفته که برخاسته از فرهنگ برونگرا با ریشه‌های ایرانی و اسلامی بوده است. سقانفار، نوعی نفار است که به نام حضرت ابوالفضل، ساقی لب تشنگان کربلا بنا شده است. مبحث اصلی این مقاله با توجه به پژوهش‌های میدانی مطالعه و شناخت نفارها و سیر تکاملی آن به سقانفار، و ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 3  issue 3

pages  63- 73

publication date 2012-07-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023